با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی ارتقاء کتابخانه‌های عمومی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بابل، بابل، ایران.

2 گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه ازاد اسلامی، واحد بابل، بابل، ایران

چکیده

هدف: هدف مقاله حاضر، تعیین ابعاد سایبرنتیک در کتابخانة‌ مرکزی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران است.
روش‌شناسی: این مطالعه از نوع توصیفی- پیمایشی تحلیلی است. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته است که روایی آن با نظرات متخصصان تأیید شد و پایایی آن براساس آلفای کرونباخ برابر با 83/0 شد. جامعة آماری پژوهش شامل کتابداران کتابخانه مرکزی دانشگاه‌های دولتیکه مدرک تحصیلی کتابداری و اطلاع‌رسانی داشتند. کل جامعة آماری 171 نفر است که با استفاده از فرمول کوکران، نمونه برابر 118 نفر بود که به همین تعداد پرسشنامه جمع‌آوری شد. تحلیل داده‌ها در دو سطح آمار توصیفی (شاخص‌های گرایش به مرکز) و آمار استنباطی انجام شد.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که مؤلفات مدیریت سایبرنتیک با ضریب استاندارد شده 82/0 در وضعیت متوسط به بالا و خوبی برخوردارند و ضریب استاندارد شده هریک از مؤلفه‌های مدیریت سایبرنتیک عبارت‌اند از: نظارت و کنترل 42/0، تصمیم‌گیری 50/0، پیوندهای سخت و سست 46/0، رهبری 65/0، سلسله‌مراتب 54/، تعاملات 60/0 و توازن در مدیریت 71/0 درصد است که نشان از تأیید مؤلفه‌های مدیریت سایبرنتیک در کتابخانة مرکزی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران است که از متغیرهای پژوهش توازن در مدیریت با 71/0 درصد بیشترین و نظارت و کنترل با 40/0 درصد کمترین میزان همبستگی بین مؤلفه‌ها را نشان می‌دهد و فرضیة اصلی پژوهش با ضریب 82/0 درصد مورد تأیید است که تأثیر مثبت و معنی‌داری بین متغیرهای تحقیق را نشان داده است.
بحث و نتیجه‌گیری: بنابراین، در صورت تدوین الگویی برای کتابداران در چارچوب مفهومی سایبرنتیک، کتابداران برای توسعة کاربرد الگوی سایبرنتیک در فضای سازمانی خود، آمادگی بیشتری خواهند داشت.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Study of the Cybernetic Dimension of Tehran’s State Universities’ Central library

نویسندگان [English]

  • ziba mohammadzadeh 1
  • Mitra Ghiasi 2
  • Mohammad Kardan Neshati 1

1 Ph.D Candidate of Information Science and Knowledge, Islamic Azad University, Babol Branch, Babol, Iran.

2 Ph.D of Information Science and Knowledge, Islamic Azad University, Babol Branch, Babol, Iran.

چکیده [English]

Purpose: The aim of paper is to determine the dimensions of cybernetics in the central library of Tehran's public universities.
Methodology: This is a descriptive - analytical survey. The research instrument was researcher-made questionnaire whose validity was confirmed by experts and its reliability was 0.83 based on Cronbach's alpha. The statistical population of research included librarians of the central library of state universities with a degree in librarianship and information science. The total population of was 171 people. Using the Cochran formula, the sample was 118, the same questionnaire was collected. Data analysis was done at two levels of descriptive statistics (Center-centered indexes) and inferential statistics.
Findings: The results showed that cybernetic management components with a standardized coefficient of 0.82 are in medium to high and good condition and the standardized coefficient each of the components of cybernetic management is: monitoring and controlling 0.42, decision making 0.50, rigid and loose links 0.46, leadership 0.65, hierarchy 0.54, interactions 0.60, management balance 0.71% Which demonstrates the reliability of the cybernetic management components in the central library organization of the public universities of Tehran.The results showed that the balance of management 0.71%, control 0.40% showed the least correlation between the components and the main hypothesis of the research has been confirmed and approved by 0.82%, which has shown a positive and significant positive effect between the research variables.
Conclousion: So, if librarians develop a model in the conceptual framework of cybernetics, librarians will be more prepared to develop the application of cybernetic model in their organizational environment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cybernetic Dimensions
  • Central Library of Tehran State Universities
  • Control and Feedback
  • Leadership
  • Interactions
اسماعیل‌پور، مرضیه و فقیه، نظام‌الدین (1395). رویکرد سیبرنتیکی به نظام‌های ذخیره و بازیابی اطلاعات. پژوهش‌نامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 6(1)، 5-24.
بذرافشان‌مقدم، مجتبی. (1385). بررسی میزان کاربرد الگوی سایبرنتیک در مدیریت دانشگاه‌ها (مورد: دانشگاه فردوسی مشهد)، کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی، دانشکدة علوم.
‏بذرافشان‌مقدم، مجتبی و بختیاری‌فایندری، منصوره (1394). بررسی وضعیت نظارت و تصمیم‌گیری از منظر سایبرنتیک در دانشگاه فردوسی مشهد. در مجموعه مقالات دومین کنفرانس بین‌المللی آینده‌پژوهی، مدیریت و توسعه اقتصادی. مشهد: دانشگاه تربت‌حیدریه.
‏بذرافشان‌مقدم، مجتبی؛ صباغیان، زهرا؛ آراسته، حمیدرضا و شعبانی‌ورکی، بختیار (1389). جایگاه الگوی سایبرنتیک در ادارة دانشگاه‌ها (مورد: دانشگاه فردوسی مشهد). فصلنامه مطالعات تربیتی و روانشناسی، ۸(1)، ۱-۲۶.
‏تاجر، پگاه و  فقیه، نظام‌الدین (1394). روند تکامل دانش با توجه به نقش مشاهده‌گر در رویکردهای چهارگانه سیبرنتیک. پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 5(2)، ۵–۲۱.
‏حسن‌زاده، محمد؛ صدیقی، زینب و حسینی‌شعار، منصوره (1395). سایبرنتیک و الگوی مدیریت مد زودگذر. فصلنامه دانش شناسی (علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات)، ۹(33)، 37–50.
حبیب­پورگتانی، کرم و صفری شالی، رضا (1388). راهنمای جامع کاربرد spss در تحقیقات پیمایشی: تحلیل داده‌های کمی). تهران: لویه و متفکران
‏دادخواه، رضوان. (1390). میزان کاربرد و جایگاه الگوی

 سایبرنتیک در اداره کردن ادارة‌ کل تربیت‌بدنی استان اصفهان، پایان‌نامة‌ کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوراسگان.
‏دادخواه، رضوان (1391). رابطة اثرگذاری مؤلفه‏‌های (کنترل و پیوند سست و سخت) الگوی سایبرنتیک با خلاقیت سازمانی در اداره کل تربیت‌بدنی استان اصفهان. پژوهش در مدیریت ورزشی، 1(2)، 81–96.
‏دادخواه، رضوان؛ حرمتی، یاشار؛ حسامی، حمیده و احمدی، حمید (1390). جایگاه مؤلفه‌های رهبری و تعاملات الگوی سایبرنتیک در ادارة کل تربیت‌بدنی استان اصفهان. در مجموعه مقالات نخستین همایش ملی دستاوردهای جدید علمی در توسعة ورزش و تربیت‌بدنی. گرگان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان.
‏دادخواه، رضوان؛ حرمتی، یاشار؛ عروف‌زاد، شهرام و آقاحسینی، تقی (1390). میزان کاربرد و رابطة بین مؤلفه‌های تصمیم‌گیری و کنترل الگوی سایبرنتیک در ادارة کل تربیت‌بدنی استان اصفهان. در مجموعه مقالات ششمین همایش ملی دانشجویان تربیت‌بدنی و علوم ورزشی ایران. تهران: پژوهشکدة تربیت‌بدنی و علوم ورزشی.
‏دادخواه، رضوان؛ حسینی، ربابه السادات؛ اخگراسلامیه، زهرا و دوستی، عصمت (1391). بررسی رابطة بین مؤلفه‌های (تصمیم‌گیری و تعاملات) الگوی سایبرنتیک با خلاقیت سازمانی در ادارة کل تربیت‌بدنی استان اصفهان. در مجموعه مقالات اولین همایش ملی تربیت‌بدنی و علوم ورزشی. نجف‌آباد: دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد.
‏دادخواه، رضوان؛ زعیمی، عابد؛ اندراجمی، حامد  و طغیانی‌خوراسگانی، علی (1392). جایگاه الگوی سایبرنتیک در اداره کردن ادارة کل تربیت‌بدنی استان اصفهان. در مجموعه مقالات دومین همایش ملی علوم مدیریت نوین. گرگان: مؤسسة آموزش عالی غیرانتفاعی حکیم جرجانی. l
‏داورپناه‌، محمدرضا. (1395). ‏سیبرنتیک‏: نظریه عمومی کنترل مکانیسم‌ها در سیستم‌های مکانیکی و ارگانیکی. ‏تهران‏: دبیزش.
‏دلدار، ابراهیم؛ شهپرتوفیق، آزیتا و علی دوست قهفرخی، ابراهیم (1394). بررسی جایگاه الگوی سایبرنتیک در ادارات کل ورزش و جوانان استان‌های منتخب کشور. مطالعات مدیریت ورزشی، ۷(30)، ۸۵–۱۰۴.
‏غریبه نیازی، منیره و برادر، رویا (1394). ارتباط مدیریت سایبرنتیک و فرهنگ‌سازمانی (مطالعة موردی : دانشگاه الزهرا)، فصلنامة مطالعات دانش‌شناسی ۲(5)، ۷۹-۱۰۵.
‏موسوی‌مقدم، علی و سونا آصف‌آبادی. (1395). بررسی رابطة بین میزان کاربرد الگوی سایبرنتیک با خلاقیت فردی در کارکنان ادارة آموزش و پرورش شهر اهواز. در مجموعه مقالات کنفرانس بین‌المللی نخبگان مدیریت. تهران: مؤسسة سرآمد همایش کارین. ‏
هاشم‌بیک، نسرین، سیادت، علی و هویدا، رضا (1391). بررسی میزان کاربست مؤلفه‌های الگوی سایبرنتیک در مدیریت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال تحصیلی 1389– 1388. مدیریت سلامت، ۱۵ (۴۹)، ۴۷–۵۷.
‏هاشم‌بیک، نسرین (1389). بررسی میزان کاربست مؤلفه‌های الگوی سایبرنتیک در مدیریت دانشگاه اصفهان و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان، دانشکدة روانشناسی و علوم تربیتی.
‏یاشار، حرمتی؛ دادخواه، رضوان؛ مطلب‌زاده، یاشار و عابدی، احترام (1390). رابطة بین مؤلفه‌های تعاملات و رهبری الگوی سایبرنتیک در ادارةه کل تربیت‌بدنی استان اصفهان. در مجموعه مقالات نخستین همایش ملی دستاوردهای جدید علمی در توسعة ورزش و تربیت‌بدنی. (جلد 1). گرگان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان.
 
Ashby، W. Ross. )1999(. An introduction to cybernetics. (ed. 2nd ed). London: Chapman & Hall. (Ashby1999).
Dadkhah, R., Heidari, Z., Habibi, H., Dadkhah, R., Arianfar,  H. & Hodaeyan, M. )2012(. The place or position of cybernetic model of the creative physical education department of Isfahan. Advances In Environmental Biology, 6(5),1745–1751.
Deheina, H. )2015(. The Relation Between Using Cybernetic Pattern With Organizational Creative in Department of Physical Education in Sion City. Rec. Adv. Acad. Sc. Jour, (1), 27-35. Retrieved from http://citeweb.info/
     20151013556.
Jozefczyk, J. & Orsky, D. )2011(. Knowledge-Based Intelligent System Advancements: Systemic and Cybernetic Approaches. Hershey: InformatIon ScIence Reference.
Hasani, K., Sheikhesmaeili, S. & Aeini, T. )2015(. The Survey of Cybernetic Management and its Relation to Organizational Health. Systemic Practice And Action Research, 28(3), 229-254. DOI: 10.1007/s11213-014-9331-2.
Millwood, R. & Powell, S. (2011). A cybernetic analysis of a university‐wide curriculum innovation. Campus-Wide Information Systems, 28(4), 258–274.
 DOI: 10.1108/10650741111162734.
Pickering, A. (2010). The cybernetic brain: sketches of another future. Chicago: The University of Chicago Press.
Seifouri, V., Nooshin Fard, F. & Khaledian, M. (2016). Investigating the degree to which Cybernetics pattern is applied in managing academic libraries in the city of Sanandaj. World Scientific News, (50), 306–316.
 Retrieved from http://psjd.icm.edu.
    pl/psjd/element/bwmeta1.element.psjd-9a7cb807-a938-441e-afdd-d02d4df06156.
Talebi, A., Aminbeidokhti, A. A.  & Nemati, M. A.  (2014). The effect of cybernetic pattern on the characteristic of learning organization in university: a case study of Iran. Kuwait Chapter Of Arabian Journal Of Business And Management Review 3(10), 28–36.
von Foesrster, H. (2002). Understanding: essays on cybernetics and cognition. New York: Springer.