با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی ارتقاء کتابخانه‌های عمومی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2 کارشناسی ارشد، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، قم، ایران.

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر امکان‌سنجی استقرار مدیریت دانش بر اساس مؤلفه‌های مدل بکوویتز و ویلیامز و همچنین تأثیر مؤلفه‌های این مدل بر مولفه‌ی «تسهیم دانش» در کتابخانه‌های عمومی استان قم بود.
روش شناسی: روش پژوهش حاضر توصیفی- پیمایشی است. جامعه‌ی آماری شامل کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان قم (92 نفر) بود. نمونه‌ی آماری بر اساس جدول کرجسی مورگان تعداد 73 نفر انتخاب شد. روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای و ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه‌ی محقق‌ساخته با طیف پنج درجه‌ای لیکرت بود. روایی صوری پرسشنامه توسط استادان متخصص، تایید و پایایی آن به روش آلفای کرونباخ 96/0 محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و استنباطی در قالب نرم‌افزار آماری SPSS استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد امکان اجرای مدل مدیریت دانش بکوویتز و ویلیامز در کتابخانه‌های عمومی استان قم بالاتر از سطح متوسط (29/3) است. نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که این مدل امکان پیش‌بینی 75 درصد از تأثیرات را بر مؤلفه‌ی «تسهیم دانش» دارد. مؤلفه‌های «یادگیری دانش» و «ارزیابی دانش» دارای بیشترین تأثیر بر مؤلفه‌ی‌ «تسهیم دانش» است. همچنین در خصوص امکان اجرای مدیریت دانش از نظر ویژگی‌های جمعیت‌شناختی جنسیت، رشته‌ی تحصیلی، سابقه‌ی کار، میزان تحصیلات و نوع فعالیت تفاوت معناداری از نظر کتابداران مشاهده نشد.
بحث و نتیجه‌گیری: مدل بکوویتز و ویلیامز به عنوان مدلی مناسب جهت اجرای مدیریت دانش در سازمان‌های غیرانتفاعی نظیر کتابخانه‌های عمومی تأیید شد. همچنین مؤلفه‌های تأثیرگذار در این مدل بر «تسهیم دانش» نیز شناسایی گردید که برای مدیران و کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان قم قابل کاربرد خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A feasibility implementation of Bukowitz & William's knowledge management model and its impact on knowledge contribute in Qom province public libraries

نویسندگان [English]

  • morteza mohammadi ostani 1
  • Abolfazl Shojafard 2

1 Ph.D. Department of Knowledge and Information Science , University of Isfahan, Isfahan, Iran

2 MSc. Department of Knowledge and Information Science, Iran Public Libraries Foundation, Qom, Iran

چکیده [English]

Purpose: The purpose of this study was to feasibility implementation of knowledge management based on the Bukowitz & William's model components and also the effects of this model on knowledge contribute in Qom province public libraries.

Methodology: A survey - descriptive method was used. The population was included 92 librarians of Qom province public libraries. The statistical sample was selected 73 people based on Krejcie & Morgan table. Sampling method is stratified random sampling and data collection tool was a researcher-developed questionnaire with the Likert scale. The face validity of the questionnaire was confirmed by expert teachers and its reliability was calculated as 0.96 by Cronbach's alpha method. For data analysis was used descriptive and inferential statistics in SPSS software.

Findings: Findings revealed that the feasibility implementation of Bukowitz & William's KM model in the Qom province public libraries is upper than the average (3.29). The results of regression test showed that this model can predict 75% of the effects on the "knowledge contribute" component. The components of "knowledge learning" and "knowledge assess" have the most impact on the "knowledge contribute" component. Also, the feasibility implementation of KM in terms of demographic characteristics i.e. gender, discipline, work experience, academic degree and work type were no significant difference from librarian's view.

Conclusion: The Bukowitz & William's model was approved as a suitable model for KM implementation in non-profit organizations like public libraries. Also, effective factors in this model on "knowledge contribute" were identified which will be applicable for managers and librarians of public libraries in Qom province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge Management
  • Public libraries
  • Knowledge Contribute
  • Bukowitz & William
  • Qom province
اسلامی هرندی، حسینعلی؛ ذوالفقاری زعفرانی، رشید و جعفری هرندی، رضا (1398). ابعاد و مؤلفه‌های توانمندسازی روان‌شناختی مدیران به‌منظور استقرار مدیریت دانش با تکیه‌بر انگیزه سازمان به روش کیفی. علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 5 (4)، 12-40.
برادر، رؤیا؛ کیانی خوزستانی، حسن و گوهری، حمیده (1391). بررسی وضعیت منابع انسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور از نقطه‌نظر مدیریت دانش. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 18 (2)، 331-355.
بصیریان جهرمی، رضا؛ گرایی، احسان و کوکبی، مرتضی (1397). نقش و جایگاه مستندسازی در مدل‌های عمومی مدیریت دانش: رویکردی تحلیلی. مطالعات ملی کتابداری و سازمان‌دهی اطلاعات، 29 (2)، 117-132.
بیرانوند، علی؛ شعبانی، احمد و محمدی استانی، مرتضی (1396). بررسی عوامل مؤثر بر تسهیم دانش کتابداران و ارائه مدل پیش‌‎بینی رفتار آن‌ها (مطالعه موردی: کتابخانه‌های عمومی استان فارس). مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 24 (19)، 39-60.
حاجی‌زین‌العابدینی، محسن؛ کوهی‌رستمی، منصور و موری بختیاری، نگار (1398). بررسی موانع ساختاری و تکنولوژیکی استقرار مدیریت دانش در کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان. علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 5 (3)، 131-154.
خادمی‌زاده، شهناز؛ فرج‌پهلو، عبدالحسین و حیدرزاده، اشرف (1398). بررسی مقایسه‌ای وضعیت عوامل مؤثر بر اشتراک دانش در میان اعضای هیئت‌علمی دانشکده دامپزشکی و علوم دانشگاه شهید چمران اهواز و دانشکده علوم پایه دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 26 (1)، 121-138.
درگاهی حسین؛ اسدی، صدیقه؛ احمدی، بتول و محمودی، محمود (1397). بررسی رابطه بین مدیریت دانش با خلاقیت و نوآوری سازمانی در کارکنان بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران. بیمارستان، ۱۷ (۱)، 97-108.
رجوعی، مرتضی؛ عربشاهی، معصومه و مغانی، حمیده (1395). رابطه متغیرهای طراحی ساختار سازمانی و اجرای مدیریت دانش در کتابخانه‌های عمومی شهر مشهد. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی،22 (1)، 31-52.
زندیان، فاطمه و زادولی خواجه، لیلا (1398). تأثیر زیرساخت‌های مدیریت دانش و ابعاد بهبود تصمیم‌گیری مدیران بر مدیریت دانش کارکنان در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 25 (2)، 319-348.
زیارتی، آزاده (1392).بررسی مدیریت دانش در کتابخانه‌های وابسته به حوزه علمیه قم براساس مدل بکوویتز و ویلیامز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم.
سالخورده، محمد؛ رحیمی، صالح و زارع، امین (1398). بررسی موانع اشتراک دانش و راهبردهای ارتقای آن در میان کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 26 (ویژه‌نامه مدیریت دانش)، 276-300.
سلیمان‌پور، سمیرا؛ فرج‌پهلو، عبدالحسین و حیدری، غلامرضا (1396). اشتراک دانش و عوامل مؤثر بر آن در میان دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال تحصیلی 94- 93. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 23 (18)، 19-44.
صدیقی، محمود؛ طاهری لاری، مسعود؛ چرابین، مسلم؛ نودهی، حسن و صدیقی، هادی (1396). کاربرد مدل شرون لاوسون جهت ارزیابی وضعیت مدیریت دانش در دانشکده علوم پزشکی نیشابور. مدیریت اطلاعات و دانش‌شناسی، 4 (4)، 11-18.
غفاری، سعید و زینالی، محمدعلی (1396). بررسی زیرساخت‌ فناوری اطلاعات بر پیاده‌سازی مدیریت دانش در آرشیو دیداری صدا و سیمای مرکز قم. علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 4 (2)، 111-136.
غیوری، زینب و برادر، رؤیا (1396). بررسی وضعیت و رابطه بین مدیریت دانش و ابعاد سایبرنتیک در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور. مدیریت اطلاعات و دانش‌شناسی، 4 (4)، 41-52.
قادری‌ سیاه‌بیدی، ونوس؛ جعفری، مریم و فامیل‌روحانی، علی‌اکبر (1395). بررسی رابطه بین فرهنگ‌سازمانی و مدیریت دانش در کتابخانه‌های عمومی شهر کرمانشاه. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 22 (1)، 95-120.
محمدی استانی، مرتضی؛ شعبانی، احمد و رجایی‌پور، سعید (1390). امکان‌سنجی و پیاده‌سازی مدیریت دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر اصفهان بر پایه مدل بکوویتز و ویلیامز. پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 1 (1)، 23-44.
مکی‌زاده، فاطمه و فرزین یزدی، محبوبه (1394). شناسایی ابعاد سیستم مدیریت دانش در کتابخانه‌های عمومی و تحلیل تأثیر آن بر توسعه نوآوری (مطالعه موردی: استان یزد). تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 21 (3)، 425-447.
Bukowitz, W. R., & Williams, R. L. (1999). The knowledge management Fieldbook. London: Financial Times Prentice Hall.
Chidambaranathan, K., & Rani, S. B. (2015). Knowledge management and organizational culture in higher educational libraries in Qatar: An empirical study. Library & Information Science Research37(4), 363-369.‏
Evans M. Max; Dalkir, Kimiz & Bidian, Catalin (2014). A holistic view of the knowledge life cycle: The Knowledge Management Cycle (KMC) model. The Electronic Journal of Knowledge Management (EJKM), 12 (2), 85-97.
Evans, M., Dalkir, K., & Bidian, C. (2015). A holistic view of the knowledge life cycle: the knowledge management cycle (KMC) model. The Electronic Journal of Knowledge Management, 12(1), 47.‏
Koloniari, M., & Fassoulis, K. (2017). Knowledge management perceptions in academic libraries. The journal of academic librarianship, 43(2), 135-142.‏
Mittal, S., & Kumar, V. (2019). Study of knowledge management models and their relevance in organisations. International Journal of Knowledge Management Studies, 10(3), 322-335.‏
Mohajan, Haradhan Kumar (2016). A comprehensive analysis of knowledge management cycles. Journal of Environmental Treatment Techniques, 4 (4), 184-200.
Robert, C. A. (2009). Annotation for knowledge sharing in a collaborative environment. Journal of Knowledge Management, 13 (1), 111-119.
Rao, M. K. (2011, March). Application of knowledge management in libraries. In Proceedings of the National Conference on Agricultural Libraries and User Community-2012: Role of Agricultural Libraries in Knowledge Management. ANGRAU, Hyderabad (pp. 1-8).‏
Teng, S., & Hawamdeh, S. (2002). Knowledge management in public libraries. In ASLIB Proceedings, 45 (3), 188-197.
Turban, Efraim; Leidner, Dorothy; Mclean, Ephraim & Wetherbe, James (2012). Information technology for management, transforming organization in the digital economy. 4th Ed. New Jersey: Wiley.