با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی ارتقاء کتابخانه‌های عمومی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

2 کارشناسی ارشد، علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

هدف: هدف این پژوهش سنجش سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان دورة کارشناسی دانشگاه شیراز براساس مدل آیزنبرگ و برکویتز می­باشد.
روش­شناسی: تحقیق حاضر از نوع توصیفی و به روش پیمایشی است. ابزار به کار گرفته شده برای گردآوری داده­ها، پرسشنامه محقق‌ساخته براساس مدل آیزنبرگ و برکویتز می­باشد. جامعة آماری این پژوهش شامل 1776 نفر از دانشجویان سال آخر کارشناسی دانشگاه شیراز می‌باشد. 339 نفر به روش نمونه­گیری خوشه­ای تصادفی جهت بررسی انتخاب شدند که از این تعداد 286 پرسشنامه (حدود 84 درصد) عودت داده شد.
یافته­ها­: سواد اطلاعاتی دانشجویان دوره کارشناسی به‌طور میانگین 38/3 می­باشد و دانشجویان در مهارت استفاده از اطلاعات با میانگین 61/3 وضعیت بهتری نسبت به سایر مهارت­ها داشته­اند. همچنین یافته­ها نشان داد که مجموع مهارت­های شش­گانه دانشجویان دانشکده­های مهندسی و ادبیات با میانگین 52/3 و 51/3 بیشتر از بقیه دانشکده­ها بوده است. سایر یافته­ها نشان داد که سواد اطلاعاتی پسران در مهارت تعریف مسئله بیشتر از دختران است (198/2 t= و 05/0p بحث و نتیجه­ گیری: سواد اطلاعاتی مجموعه مهارت‌ها و صلاحیت­های موردنیاز در جامعه اطلاعاتی قرن بیست و یکم می­باشد. لذا، با در نظر گرفتن عوامل اثرگذار در این زمینه ازجمله استفاده مؤثر از اینترنت می­توان به غنی‌سازی مهارت­های سواد اطلاعاتی پرداخت

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Assess the level of information literacy with the Eisenberg and Berkowitz model for students of Shiraz University

نویسندگان [English]

  • Saeideh Ebrahimy 1
  • Fatemeh Setareh 2

1 Assistant professor of Knowledge and Information Science, Shiraz University, Shiraz, Iran

2 M.A of Knowledge and Information Science, Shiraz University, Shiraz, Iran

چکیده [English]

purpose: Purpose of this study is to assess the information literacy skills for Senior BS of Shiraz University.
Methodology: This study is descriptive and surveys method. The tool used for data collection is a researcher made questionnaire based on Eisenberg and Berkowitz model. The study population comprised 1776 Senior BS Shiraz University. A sample of 339 students was Cluster sampling selected that of this number, 286 questionnaires (about 84%) were returned.
Findings: Average of information literacy for undergraduate students is 3.38. The students in the use of information skill are better than others with an average of 3.61. Results also showed that the sum of six skills for students of engineering and literature colleges have been more than others with an average of 3.52 and 3.51. Other results showed that definition skill of information literacy in men is greater than women (t=2.198, pConclusion: Information literacy is a set of skills and qualifications that required in the information society of the twenty-first century. Therefore, taking into account its influential factors including effective use of the Internet can enrich the information literacy skills.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Information Literacy
  • Eisenberg and Berkowitz Model
  • Big 6 Skills
  • Shiraz University
آزادپیله­رود، لیلا (1387). وضعیت سواد اطلاعاتی اعضای هیئت‌علمی گروه‌های کتابداری و نقش آن بر تولید اطلاعات علمی آنان در دانشگاه‌های آزاد و دولتی شهر تهران. تحقیقات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات (فصلنامه کتاب سابق)، (73213-228.
بیگدلی، زاهد و ممتازان، محبوبه (1390). مقایسه سواد اطلاعاتی دانشجویان واحد بین‌الملل با دانشجویان دانشکده پرستاری دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز – شاخه آبادان. مدیریت اطلاعات سلامت، 8 (4)، 524-537.
پریرخ، مهری؛ ارسطوپور، شعله و نادری، رامین (1390). اثربخشی کارگاه­های آموزشی سواد اطلاعاتی برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی: پژوهشی با رویکرد زمینه­گرا. پژوهشنامه کتابداری و اطلاع­رسانی، 1(2)، 201-224.
پندپذیر، معصومه و چشمه­سهرابی، مظفر (1389). بررسی سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه براساس مدل شش مهارت بزرگ آیزنبرگ و برکویتز. فصلنامة تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه­های عمومی، 16(2)، 119-120.
تفرشی، شکوه و انگورج­ تقوی، معصومه (1387). بررسی میزان سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه­های عمومی شهر تهران وابسته به نهاد کتابخانه­های عمومی شهر تهران. فصلنامة دانش­شناسی، (31)، 29-38.
چان، سای – نوی (2003). کسب سواد اطلاعاتی، برنامه اجباری دانشجویان دوره کارشناسی: تجربه دانشگاه مالایا. ترجمه علی خسروجردی. فصلنامه کتاب، 18(72)، 315-328.
درخشان، مریم (1393). بررسی سطح مهارت­های فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه شیراز و سنجش نگرش آنها در زمینه نقش برنامه درسی در ارتقای آن مهارت‌ها. پایان­نامه کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز
زمانی، عشرت (1382). استانداردهای سواد اطلاعاتی. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 19(1 و 2)، 34-41.
سیامک، مرضیه (1389). تأثیر محیط دانشگاهی بر سواد اطلاعاتی دانشجویان کاردانی کتابداری و اطلاع­رسانی. فصلنامة مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 21(84)، 55-71.
سیامک، مرضیه؛ علیپور ندوشن، خدیجه و خالقی، نرگس (1392). سنجش سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم، سال 1389-1390. مجلة دانشگاه علوم پزشکی قم، 7(2)، 23-30.
شعبانی، احمد؛ زمانی، عشرت؛ عابدی لنجی، علیرضا و سلیمانی، ناهید (1393). تعیین سطح مهارت­های سواد اطلاعاتی کتابداران سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان براساس مدل آیزنبرگ و برکویتز. فصلنامة دانش‌شناسی، 7 (25)، 89-102.
صیامیان، حسن؛ حسینی، سپیده و قربانی، فاطمه (1386). بررسی میزان سواد اطلاعاتی و رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان کارشناسی مدارک پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مازندران. نما، 7(2).
عبدالهی، معصومه و جوکار، عبدالرسول (1393). بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه­های عمومی استان فارس. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه­های عمومی، 20(4)، 771-787.
فلاح، محسن و اصغری آخا، سهیلا (1389). کتابخانه­ها و کتابداران دانشگاهی و برنامه‌های سواد اطلاعاتی. کتابدار، 9 (4).
مختارپور، رضا (1386). بررسی و مقایسه رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان کارشناسی­ ارشد و دکتری در دانشکدة علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز. نما، 7(2).
مقدس­زاده، حسن (1387). بررسی میزان سواد اطلاعاتی اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامیواحد مشهد . ماهنامة اطلاع‌یابی و اطلاع‌رسانی، (8)، 58.
میرصفی، اعظم؛ رجایی­پور، سعید و جمشیدیان، عبدالرسول (1390). رابطة بین سواد اطلاعاتی و قابلیت‌های کارآفرینی دانشجویان دوره‌های تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی. قابل‌دسترس از تارنمای: http://www.magiran.com
نظری، مریم (1385). طراحی، آزمون، اجرا و ارزیابی سواد اطلاعاتی برای دوره‌های تحصیلات تکمیلی. کتابداری و اطلاع­رسانی، 9(2).
---------- (1384). چگونه می‌توان با سواد اطلاعاتی شد. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 2.
هاشم­زاده، محمدجواد و یاری، شیوا (1389). توسعه سواد اطلاعاتی در آموزش عالی کشور: شناسایی عوامل مؤثر. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، (82)، 110-131.
یاری، شیوا (1390). مروری بر متون سواد اطلاعاتی در ایران. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 14(1).
Bordonaro, K. (2008). Exploring the connections between information literacy and writing for international students. Journal of information literacy, 2 (1).
Corrall, S. 2007. Benchmarking strategic engagement with information literacy in higher education: towards a working model Information Research. Information research, 12 (4).
Eisenberg, M. B. & Berkowitz, R. E. (1992). Information Problem-Solving: The Big Six Skills Approach. School Library Media Activities Monthly, 8(5), 27.‏
Hsieh, Pao-Nuan, Tao-Ming Chuang & Mei-Ling Wang (2013). A Bibliometric Analysis of the Theses and Dissertations on Information Literacy Published in the United States and Taiwan. Springer Berlin Heidelberg. Available on: http://link.springer.com/chapter.
Junisbai, B. Lowe, M. S. & Tagge, N. (2016). A Pragmatic and Flexible Approach to Information Literacy: Findings from a Three-Year Study of Faculty-Librarian Collaboration. The Journal of Academic Librarianship. In press.
Kavšek, T., Peklaj, C. & Žugelj, U. (2016). Information Literacy Training Evaluation: The Case of First Year Psychology Students. The Journal of Academic Librarianship, 42(4), 293-299.‏
Kingsley, Karl, Gillian M Galbraith, Matthew Herring, Eva Stowers, Tanis Stewart & Karla V Kingsley (2011). Why not just Google it? An assessment of information literacy skills in a biomedical science curriculum. BMC Medical Education, 11.
Kingsley, Karla V & Karl Kingsley (2009). A case study for teaching information literacy skills. BMC Medical Education, 9. Available on: http://www.biomedcentral.com.
Leung, Louis (2010). Effects of Internet Connectedness and Information Literacy on Quality of Life. Social Indicators Research, 98(2), 273-290.
Loo, Alfred and C.W. Chung (2006). A model for information literacy course development: a liberal arts university perspective. Library Review,55 (4).
Nassar, Nance (2006). Solving Information Problems the Big6 Way. Available on: www.clicweb.org
Patterson, A. (2009). A needs analysis for information literacy provision for research: a case study in University College Dublin. Journal of information literacy, 3(1).
Patterson, Emily & Tracey Muir (2014). Information literacy: a retrospective of the literature. Netherlands: SensePublishers.
Pinto, Marı´a, Antonio Pulgarı´n & M. Isabel Escalona (2014). Viewing information literacy concepts: a comparison of two branches of knowledge. Scientometrics, 98 (3), 2311-2329.
Probert, Elizabeth (2009). Information literacy skills: Teacher understandings and practice. Computers & Education, 53(1).
Shao, X. & Purpur, G. (2016). Effects of Information Literacy Skills on Student Writing and Course Performance. The Journal of Academic Librarianship, In press.