با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی ارتقاء کتابخانه‌های عمومی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران

2 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران.

3 دانشجوی کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران

چکیده

هدف: هدف اصلی این پژوهش، ساخت و اعتباریابی پرسشنامه­ای جهت سنجش وضعیت کارآفرینی در علم اطلاعات و دانش‌شناسی با توجه به تأثیر موانع و عوامل بازدارنده­ی کارآفرینی دانش­آموختگان این رشته است.
روش­شناسی: روش پژوهش حاضر، پیمایشی و از نوع مطالعه کاربردی است. از روایی صوری و روایی سازه جهت اعتباریابی پرسشنامه استفاده شده است. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش همسانی درونی سنجیده شده است. جامعه­ی پژوهش حاضر 583 نفر از فارغ­التحصیلان رشته­ی علم اطلاعات و دانش­شناسی در مقطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه­های شهر اهواز (دانشگاه شهید چمران، دانشگاه جندی‌شاپور، دانشگاه پیام­نور و دانشگاه آزاد اسلامی) است که از طریق فرمول کوکران نمونه­ی مورد مطالعه 231 نفر محاسبه شد، و جهت اطمینان بیتشر 250 پرسشنامه توزیع و جمع­آوری گردید.
یافته­ها: نتایج حاصل از تحلیل عاملی داده­ها نشان داد که از 84 گویه­ی اثرگذار بر کارآفرینی دانش­آموختگان رشته­ی علم اطلاعات و دانش­شناسی 55 گویه با کل آزمون همستگی داشته که منجر به ایجاد 5 مانع عمده­ی اثرگذار بر کارآفرینی در این رشته شده است. شدت اثرگذاری هریک از موانع به ترتیب از زیاد به کم عبارتند از: موانع آموزشی و نظام آموزشی، موانع پژوهشی و فناورانه، موانع قانونی حمایتی، موانع فردی رفتاری و موانع فرهنگی اجتماعی. نتایج پایایی پرسشنامه با استفاده از روش همسانی درونی نشان داد که پرسشنامه از پایایی مناسبی برخوردار است.
نتیجه­گیری: این مطالعه نشان می­دهد که پرسشنامه­ی موانع کارآفرینی در علم اطلاعات و دانش­شناسی با نگاه جامع به متغیرهای اثرگذار بر کارآفرینی در متون معتبر صورت گرفته است که با توجه به ضرایب روایی و پایایی رضایت بخش، ابزاری مناسب برای سنجش کارآفرینی در علم اطلاعات و دانش شناسی در پژوهش‌های بعدی می­تواند مورد استفاده قرار گیرد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Construct and validate a questionnaire Barriers to Entrepreneurship Knowledge and Information Science field

نویسندگان [English]

  • Gholamreza Haidari 1
  • Shahnaz Khademizadeh 2
  • Marziyeh Saghaietalab 3

چکیده [English]

Purpose: The main purpose of this research was to construct and validate a questionnaire for measuring Entrepreneurship status of Knowledge and Information Science field.
Methodology: This is an applied survey research. The face validity and construct validity were used to validate questionnaire. Reliability was reviewed by internal consistency coefficient. The population of the study consists 583 number of the graduate in field of university of Ahvaz (Shahid Chamran, Gondishapur, PNU, Islamic Azad University) studied a sample of 231 people through Cochran's formula was calculated , and to ensure 250 questionnaires were distributed and collected more informative.
Findings: The results of factor analysis show the affect on the Entrepreneurship status of 84 items, 55 items in total correlation which led to categorizing 5 factors were acceptable. Findings showed that 5 factors influence the Entrepreneurship status of graduate in field ; the intensity of the influence of factors from the highest to the lowest are respectively as: Barriers to training and education system, research and technological barriers, legal – support barriers, personal – behavioral barriers, cultural – social barriers. Results of internal consistency (Cranach’s alpha) showed that a questionnaire social status possessed suitable reliability coefficients
Conclusion: results of this research showed that questionnaire Barriers to Entrepreneurship had satisfactory reliability and validity coefficients and is considered a suitable tool for measuring Entrepreneurship status in future research

کلیدواژه‌ها [English]

  • construction and validation
  • barriers to entrepreneurship
  • Knowledge and Information Science
  • graduate of the University of Ahvaz
  • Factor Analysis
اباذری، محمد رضا؛ باب‌الحوائجی، فهمیه؛ نوشین فرد، فاطمه. (1391). کارآفرینی در علم اطلاعات و دانش‌شناسی: راهبردها و راهکارهای ارتقای کارآفرینی. در کارآفرینی و بازار کار در کتابخانه­ها و مراکز اطلاعاتی، به کوشش محمد حسن‌زاده و غزاله عالی. تهران: نشر کتابدار، 44-55.
احمدی، فریدون. (1390). بررسی موانع کارآفرینی دانشگاهی و تجاری‌سازی دانش در دانشگاه‌های ایران. اولین همایش بین‌المللی مدیریت، آینده‌نگری، کارآفرینی و صنعت در آموزش عالی. سنندج. دانشگاه سنندج.
امیری، علی نقی و مرادی، یزدان. (1388). نگرش کارآفرینانة دانشجویان و موانع آن. ماهنامة اجتماعی، اقتصادی، علمی، فرهنگی کار و جامعه. 107 (106). 46-56.
انصاری، محمدتقی و فکور، بهمن. (1393). موانع محیطی گرایش دانشجویان و دانش‌آموختگان به کارآفرینی، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی. 72: 141-117.
انصاری، منوچهر؛ احمد پور دارایانی، منوچهر؛ بهروز آذر، زهرا. (1389). ویژگی‌های فردی اثرگذار بر توسعة کارآفرینی اجتماعی در مؤسسه‌های خیریة استان تهران. توسعة کارآفرینی. 2 (8). 37-64.
بلوچ، مژگان و نیک فرد، ثریا. (1391). «پرتگاه­های کارآفرینی در کتابداری و اطلاع­رسانی». در کارآفرینی و بازار کار در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاعاتی، به کوشش محمد حسن‌زاده و غزاله عالی. تهران: نشر کتابدار، 69-80.
بیات، نبی اله. (1389). بررسی فرصت‌ها و تهدیدهای پیش روی فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه‌های اصفهان و زنجان در حوزة کارآفرینی در سال تحصیلی (1378-1388). پایان‌نامة کارشناسی ارشد رشتة برنامه‌ریزی آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه اصفهان.
پیر علی، علیرضا و سیادت، سعیده. (1391). بررسی فرصت­ها و چالش­های کارآفرینی در حوزه­ی کتابداری و اطلاع­رسانی. در کارآفرینی و بازار کار در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاعاتی، به کوشش محمد حسن‌زاده و غزاله عالی. تهران: نشر کتابدار، 103-114.
جعفر زاده، مرتضی. (1384). طراحی و تبیین الگویی برای پیش‌بینی کارآفرینی دانش‌آموختگان: مورد دانشگاه تهران. پایان‌نامه دکتری تخصصی مدیریت منابع انسانی. دانشکده مدیریت. دانشگاه تهران.
جعفری، سکینه. (1391). بررسی راهکارهای ارتقای کارآفرینی در کتابداری و اطلاع‌رسانی. در کارآفرینی و بازار کار در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاعاتی، به کوشش محمد حسن‌زاده و غزاله عالی. تهران: نشر کتابدار، 123-137.
جلیل پور، پیمان. (1391). شناسایی عوامل مؤثر و موانع کارآفرینی در علم اطلاعات و دانش‌شناسی. در کارآفرینی و بازار کار در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاعاتی، به کوشش محمد حسن‌زاده و غزاله عالی. تهران: نشر کتابدار، 115-123.
حجازی، سید یوسف و میرشکاری، علی. (1387). بررسی عوامل بازدارندة کارآفرینی در بین فارغ‌التحصیلان کشاورزی (مطالعه موردی: استان بوشهر). مجله کشاورزی. 10 (1): 49-60.
حسن‌زاده طالشی، محسن. (1392). بررسی موانع و چالش‌های توسعة کارآفرینی دانشجویان در مرکز آموزش عالی علمی کاربردی جهاد دانشگاهی بابل. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی. دانشکده علوم انسانی، مدیریت. دانشگاه علوم تحقیقات آزاد اسلامی.
حسن مرادی، نرگس. (1385). مدیریت کارآفرینی. تهران: مؤسسه تحقیقات و آموزش مدیریت.
حسن­زاده، محمد و عالی، غزاله. (1392). کارآفرینی و بازار کار در کتابخانه­ها و مراکز اطلاع­رسانی. مجموعه مقالات (پنجمین: 1391: تهران). همایش سرا سری اتحادیه­های انجمن­های علمی دانشجویی کتابداری و اطلاع­رسانی (ادکا). تهران: نشر کتابدار.
حسینی، سید محمود؛ فرج‌الله حسینی، سید جمال؛ سلیمان پور، محمد رضا. (1389). شناسایی و تحلیل موانع کارآفرینی در آموزش عالی کشاورزی از دیدگاه دانشجویان کارشناسی ارشد استان تهران. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعة کشاورزی ایران. 2 (41): 352-368.
حیدری پناه، زهرا و احمدی، الهام. (1391). بررسی مشکلات بازار کار فارغ‌التحصیلان رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی و ارائه راهکارها. در کارآفرینی و بازار کار در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاعاتی، به کوشش محمد حسن‌زاده و غزاله عالی. تهران: نشر کتابدار، 147-159.
حیدری، غلامرضا. (1388). آموزش کتابداری و علم اطلاعات در ایران: موانع و راهکارها. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی. 14 (54).
دلیجه، عبدالخالق. (1391). بررسی فرصت‌های و مانع‌های کارآفرینی برای دانشجویان دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی از دیدگاه کارآفرینان و فارغ‌التحصیلان دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشتة برنامه‌ریزی آموزشی. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه اصفهان.
رحمانی, رامین و نظری کتولی، علی. (1382). چالش‌های نظام آموزش عالی در ارتباط با اشتغال فارغ‌التحصیلان، اولین همایش اشتغال و نظام آموزش عالی کشور، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
رستگار هروکی، زهرا. (1388). سنجش ویژگی­های شخصیتی کارآفرینی کتابداران و اطلاع­رسانان شاغل در کتابخانه­های دانشگاه­های دولتی شهر تهران. پایان­نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع­رسانی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه الزهرا.
رضوی، سید مصطفی و فلاح حقیقی، نگین.؛ رضوان فر، احمد.؛ کلانتری، خلیل. (1391). تحلیل موانع کارآفرینی در دانشکده‌های کشاورزی ایران (ازدیدگاه دانشجویان). مدیریت دولتی. 4 (10). 59-78.
سادات سیدی، زینب. (1390). امکان‌سنجی نقش کتابخانه­های عمومی در توسعه و ترویج کارآفرینی از دیدگاه کتابخانه­های عمومی استان اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع­رسانی. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی.
صفوی، زینب و مرادی، خدیجه. (1392). چالش­ها و موانع ترغیب دانش­آموختگان رشته­ی کتابداری و اطلاع‌رسانی به ایجاد کارآفرینی و اشتغال­زایی. نظام‌ها و خدمات اطلاعاتی. 2 (6): 55-66.
صیامیان، حسن؛ لطیفی، معصومه؛ مهدی زاده، حسین. (1390). بررسی موانع ساختاری و رفتاری مدیریت مشارکتی در کتابخانه‌های عمومی استان مازندران. دانش‌شناسی. 1 (4): 59- 70.
عربیون، ابوالقاسم؛ عبدالله زاده، غلامحسن؛ شریف‌زاده، ابوالقاسم. (1392). بررسی و تحلیل گرایش به خوداشتغالی در بین دانشجویان (مورد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع گرگان). تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران. 44 (4): 591-581.
فراهانی، ابوالفضل؛ قاسمی، حمید؛ محمدی، نصراله. (1392). بررسی عوامل محیطی مؤثر بر روحیة کارآفرینی دانش‌آموختگان تحصیلات تکمیلی رشتة تربیت‌بدنی. پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی. 2 (3) (7). 61- 74.
محمد زاده، لطیف و صدیقی، حسن. (1394). شناسایی موانع آموزش کارآفرینی در مراکز آموزش کشاورزی (مطالعه موردی: مرکز آموزش کشاورزی شهرستان میاندوآب). کارآفرینی کشاورزی. 2 (3). 43-50.
محمدکاظمی، رضا؛ قاسمی، حمید؛ رستم بخش، محمدرضا. (1390). شناسایی و تحلیل موانع رفتاری کارآفرینی سازمانی در سازمان تربیت‌بدنی (وزارت ورزش) کشور. پژوهش­های مدیریت ورزشی و علوم حرکتی. 1 (2): 89 – 100.
محمدیان، مصطفی و محمدیان. مسلم. (1389). بررسی عوامل اثربخش کارآفرینی و راهکار گذر از موانع موجود. اولین کنفرانس مدیریت و نوآوری و کارآفرینی (27 و 28) بهمن 89. شیراز.
منصوری نژاد، عبدالکریم؛ نقشینه، نادر؛ احمد پور داریانی، محمود. (1391). بررسی ویژگی‏های شخصیتی کارآفرینی دانشجویان علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه تهران. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی. ۱۸ (۳): ۴۴۹-۴۶۸.
میرزا صفی، اعظم؛ رجایی پور، سعید؛ جمشیدیان، عبدالرسول. (1390). رابطه بین سواد اطلاعاتی و قابلیت‌های کارآفرینی دانشجویان دوره‌های تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان. کتابداری و اطلاع‌رسانی. 14 (1). 241-268.
میرزا محمدی، محمد حسین؛ پور طهماسبی، سیاوش؛ تاجور، آذر. (1387). موانع و راهکارهای کارآفرینی در آموزش عالی ایران. کار و جامعه. 96: 34-47.
نوروزی، محمد رضا. (1388). موانع کارآفرینی دانشگاهی و اقدامات راهبردی برای تقویت کارآفرینی دانشجویان. کار و جامعه. 111: 10- 17.
یداللهی فارسی، جهانگیر؛ زالی؛ محمدرضا؛ باقری فرد، مرتضی. (1390). شناسایی عوامل ساختاری مؤثر بر کارآفرینی دانشگاهی؛ مطالعه موردی دانشگاه جامع عملی کاربردی. فصلنامه سیاست و علم و فناوری. 4 (1): 17-32.
یعقوبی فرانی، احمد؛ ملک محمدی، ایرج؛ حسینی، سید محمود؛ حجازی، یوسف. (1388). نقش عوامل سازمانی و مدیریتی در توسعه کارآفرینی در سازمان ترویج کشاورزی کشور. سومین کنگره علوم ترویج و آموزش کشاورزی. 1-17.
 
 
Analoui, F. , Mohmmad Moghimi, S. , & Khanifar, H. (2009). Public sector managers and entrepreneurship in Islamic Republic of Iran. Journal of management development, 28 (6) , 522-532.
Cottam, keith M. 1989. The Impact of Library “Entrepreneur” on Technology. Library Trends. 37 (4): 521-531.
Damuri, D. , Nejati, A. M. , & Mmonfared, S. (2010). IdentIfying and Rankig Motivations for Enterepreneurship among Female university Student using a fuzzy topissz approach: case of femals students of university of Yazd.
Du Toit, A. (2000). Teaching infopreneurship: student perspectives. Aslib proceedings. 52 (2) ,83-90. MCB UP Ltd.
Fairlie, R. W. ; Robb, A. (2009). Gender Differences in Business Performance: Evidence from the Characteristics of Business Owners Survey. Small Business Economics 33 (4) , 375-395.
Fry, F. (1993). Entrepreneurship: a planning approach , Englewood Cliffs NJ: Prentice-Hall.
Ibrahim, N & Mas’ud, A. (2016). Moderating role of entrepreneurial orientation on the relationship between entrepreneurial skills, environmental factors and Jennings, D. F. (1994). Multiple perspectives of entrepreneurship: Text, readings, and cases. South-Western Pub,53-57.
Katundu, M. A. & Gabagambi, D. M. (2016). Barriers to Business Start-up among Tanzanian University Graduates: Evidence from the University of Dar-es-salaam. Global Business Review, 17 (1) , 16-37.
Leonard, E. , & Clementson, B. (2012). Business Librarians and Entrepreneurship: Innovation Trends and Characteristics. New Review of Information Networking, 17 (1) , 1-21.
Luckyu. ogheneteaga & ugeh. Chidi Hope (2014). European journal of Business and Management. 6 (33).
McCann, P. , & Ortega-Argilés, R. (2016). Smart specialisation, entrepreneurship and SMEs: issues and challenges for a results-oriented EU regional policy. Small Business Economics, 46 (4) , 537-552.
Mugione, F. , Aerni, P. , & Bartel, C. (2008) , Summary of the workshop: Development through women entrepreneurship. UN, UNCTAD, Swiss. Federal Institute of Technology, Zurich.
Nijboer. Jelke (2006). Cultural entrepreneurship in Libraries. The Institute of Media and Information Management, Amsterdam, Netherlands. P: 1-4.
Romaugando. Lugisani S. (2010). An Exploratory study of infopreneurshp as a job option for Library and Information Science student: A Litrature review. 11th DIS Annual Conference 2010, 2nd – 3rd September, Richardsbay, University of Zululand, South Africa.
Sofronijevic, A. (2011, October). Changes in reading research proposition: some psychological aspects of reading 2. 0. In Proceedings of the 4th ACM workshop on Online books, complementary social media and crowdsourcing (pp. 57-60). ACM.
St Clair, G. (1996). Entrepreneurial Librarianship: The Key to Effective Information Services Management. Information Services Management Series. Bowker-Saur, 121 Chanlon Road, PO Box 31, New Providence, NJ 07974-0904.
White, H. S. (1987). Entrepreneurship and the library profession. Journal of library administration8 (1) , 11-27.