با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی ارتقاء کتابخانه‌های عمومی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

هدف: امروزه وب­سایت کتابخانه‌های دیجیتال به‌منزله پل ارتباطی جدیدی بین کتابخانه­ها و استفاده‌کنندگان عمل می‌کنند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی وضعیت ساختاری و محتوایی وب‌سایت کتابخانه دیجیتال دانشگاه پیام نور و تعیین مزایا و معایب آن در مقایسه با کتابخانه دیجیتالِ دانشگاه‌های برتر ایران انجام شد.
روش‌شناسی: روش پژوهش از نوع تحلیل محتوا می‌باشد. ابزار گردآوری داده‌ها یک سیاهه وارسی محقق ساخته است که حاوی ویژگی‌های ساختاری و محتوایی موجود در کتابخانه‌های دیجیتال است. این سیاهه وارسی براساس مطالعۀ متون و نظرخواهی از متخصصان طراحی شد. جامعة آماری شامل وب‌سایت کتابخانه‌های دیجیتال دانشگاه‌های جامع ایران می‌باشد.
یافته­ها: نتایج این پژوهش نشان داد که از نظر شمول ویژگی‌های ساختاری و محتوایی، کتابخانۀ دیجیتال دانشگاه پیام نور از وضعیت چندان مناسبی برخوردار نیست؛ به‌طوری که مجموعاً 32 امتیاز را به خود اختصاص دهد و در رتبه یازدهم لیست قرار گرفته است.
بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های این پژوهش به نظر می‌رسد در طراحی رابط کاربر کتابخانه دیجیتال دانشگاه پیام نور به‌اندازۀ کافی به قابلیت‌ها و نیازهای کاربران و همچنین اصول اولیه در طراحی رابط کاربر توجه نشده است. نکتۀ پایانی اینکه، براساس نتایج این پژوهش، لزوم بازطراحی رابط کاربر کتابخانۀ دیجیتال دانشگاه پیام نور محسوس می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Content and Structural Analysis of Payame Noor University’s Digital Library and its Comparison with Digital Libraries of Iranian Universities

نویسندگان [English]

  • Ali Biranvand 1
  • Ali Akbar Khasseh 2

1 Instructor of Knowledge and Information Science, Payame Noor University, Tehran, Iran

2 Assistant Professor of Knowledge and Information Science, Payame Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Purpose: Nowadays, the digital libraries’ web sites act as new communication bridge between libraries and users. This study aimed to assess the structure and content of the Payame Noor University’s digital library website and determine its strengths and weaknesses in comparison with the digital libraries of the top universities in Iran.
Methodology: The research method is content analysis. Data gathering tool is a researcher-made checklist that contains structural and content features available in digital libraries. It was developed through studying texts and seeking experts’ viewpoint. The study population includes digital library websites of top universities in Iran. Bibliometric methodology and social network analysis are used as the research methods. The research population comprises 11202 records in the field of Rural Geography during 1980-2015, which have been retrieved from Web of Science.
Findings: Results showed that based on structural and content features, the digital library of Payame Noor University is not in a relatively good situation; it allocated a total of 32 points in comparison with other universities’ digital libraries is located at a low rank.
Conclusions: According to the findings of this study, it seems that the designers of Payame Noor University’s digital library have not sufficiently paid attention to the capabilities and needs of users as well as the basic principles of user interface design. Finally, the need to redesign the user interface of Pyame Noor University’s digital library is obvious.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Digital library
  • Web site
  • Content elements
  • Structural elements
  • Payame Noor University
اصغری پوده، احمدرضا (1380) بررسی عناصر و ویژگی‌های مطرح در طراحی وب‌سایت‌های کتابخانه‌های دانشگاهی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه فردوسی مشهد.
امان الهی نیک، حمید؛ علیپورحافظی، مهدی و مطلبی، داریوش (1393). ارزیابی کتابخانه‌های دیجیتالی موسسه‌های پژوهشی ایران براساس پروتکل دیجی‌کوال. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 25 (3)، 26-43.
بیگدلی، زاهد؛ عبدالهی، ام­البنین و آرامش، مهین (1385). دیدگاه اعضای هیئت‌علمی دانشگاه شهید چمران اهواز دربارۀ اهمیت و میزان استفاده از مجله­های علمی موجود و جایگزینی مجله‌های علمی چاپی با شکل الکترونیکی آنها. مجله علوم تربیتی و روانشناسی، 13 (2)، 163-186.
پایگاه استنادی جهان اسلام (1396). رتبه­بندی دانشگاه­ها و مؤسسات پژوهشی ایران. دسترسی در تاریخ 23/2/1396.
سه­دهی، مریم و رضاقلی، زینب (1388). مطالعه تطبیقی وب­سایت­های کتابخانه­های دانشگاهی آمریکا، انگلیس، کانادا، استرالیا، ژاپن و ایران به‌منظور ارائه پیشنهاداتی در جهت ارتقای کیفیت وب‌سایت‌های کتابخانه­ای دانشگاهی. مجموعه مقالات همایش وب‌سایت کتابخانه­های دانشگاهی. تهران: نشر کتابدار.
صابری، مریم (1384). مقایسه ویژگی­های ساختاری و محتوایی صفحات خانگی کتابخانه­های مرکزی دانشگاه­های کشورهای آمریکا، کانادا، استرالیا با ایران و بررسی نظرات کاربران و متخصصان به‌منظور ارائه یک الگوی بهینه. پایان­نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی. دانشگاه شهید چمران اهواز.
علیپور، امید و غفاری، سعید (1388). مقایسه وضعیت صفحات خانگی کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های سراسری و آزاد اسلامی در مراکز استان‌ها. مجموعه مقالات همایش وب‌سایت کتابخانه‌های دانشگاهی. تهران: نشر کتابدار.
کانی، تری و کلیولند، گری (1390). کتابخانه دیجیتال: افسانه­ها و چالش­ها. ترجمه اسماعیل جعفرپور و سعید غفاری. کتاب ماه کلیات، 4(4)، 88-95.
طهماسبی، صفیه؛ قیاسی، میترا و رضوی، علی­اصغر (1388). بررسی تطبیقی ساختار و محتوای صفحه خانگی وب­سایت کتابخانه­های دانشگاهی دانشگاه­های جامع دنیا، آسیا و ایران و ارائه الگویی مناسب برای صفحه خانگی وب­سایت کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل. مجموعه مقالات همایش وب‌سایت کتابخانه­های دانشگاهی. تهران: نشر کتابدار.
فرج‌پهلو، عبدالحسین و صابری، مریم (1387). بررسی ویژگی‌های ساختاری و محتوایی مطرح در طراحی وب‌سایت‌های کتابخانه‌های دانشگاهی ایران از دیدگاه کاربران و متخصصان ایرانی طراح این وب‌سایت‌ها. پیام کتابخانه، 14 (4)، 126-107.
فرودی، نوشین (1380) ارزیابی صفحات وب کتابخانه‌های دانشگاهی ایران و ارائه الگوهای پیشنهادی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی ایران.
قلی‌زاده، ندا و عسگری، رقیه (1388). ارزیابی و مقایسه وب‌سایت‌های کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های وزارت علوم در سال 1388 از لحاظ معیارهای واسط کاربری. مجموعه مقالات همایش وب‌سایت کتابخانههای دانشگاهی، تهران: نشر کتابدار.
مجرب، مریم و حیاتی، زهیر (1392). اولویت‌های مجموعه‌سازی در کتابخانه دیجیتال از دیدگاه اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز. کتابداری و اطلاع رسانی،16(3)، 233-206.
نوشین فرد، فاطمه؛ و نیکزاد، مهسا (1388). بررسی ویژگی‌های ساختاری و محتوایی وب‌سایت‌های کتابخانه‌های دانشگاه‌های آزاد اسلامی ایران. مجموعه مقالات همایش وب‌سایت کتابخانه‌های دانشگاهی. تهران: نشر کتابدار.
ورع، نرجس و پرتو، پردیس (1388). ارزیابی وب‌سایت کتابخانه‌های دانشگاهی تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. مجموعه مقالات همایش وب‌سایت کتابخانه‌های دانشگاهی، تهران: نشر کتابدار.
یوسفیان‌زاده، امید؛ قاضی میر سعید، جواد و مرادی‌جو، محمد (1394). ارزیابی کتابخانه دیجیتال دانشگاه علوم پزشکی تهران با استانداردهای ساختار کتابخانه دیجیتالی دانشگاهی. مدیریت سلامت، 61 (18)، 82-91.
 
ChanLin, L. J., ChanLin, L. J., Hung, W. H. & Hung, W. H. (2016). Usability and evaluation of a library mobile web site. The Electronic Library, 34(4), 636-650.
Conway, V., Brown, J., Hollier, S. & Nicholl, C. (2012). Website accessibility: a comparative analysis of Australian national and state/territory library websites. The Australian Library Journal, 61(3), 170-188.
Fung, R. H. Y., Chiu, D. K., Ko, E. H., Ho, K. K. & Lo, P. (2016). Heuristic Usability Evaluation of University of Hong Kong Libraries' Mobile Website. The Journal of Academic Librarianship, 42(5), 581-594.
Marchionini, G. (2000). Evaluation digital libraries: a longitudinal and multifaceted view. Library Trends, 49(2), 304-333.
Simpson, J. (2016). The Heart of the University: Library Link Location on Doctoral Granting Institutions Webpages and Correlation with Research Output. The Journal of Academic Librarianship, 42(5), 503-508.
Suiter, A. M. & Moulaison, H. L. (2015). Supporting Scholars: An Analysis of Academic Library Websites' Documentation on Metrics and Impact. The Journal of Academic Librarianship, 41(6), 814-820.
Wickramanayake, L. (2012). Instruction and help services in the academic library websites and web pages in Sri Lanka: a content analysis. The Electronic Library, 30(3), 377-389.