با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن علمی ارتقاء کتابخانه‌های عمومی ایران

نوع مقاله : Review Article,

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش‏‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررســی پژوهش‌های مرتبط با کتابخانه‌های دیجیتالی و خدمات آموزش از راه دور و دیجیتال برای شناسایی مسائل اساسی این حوزه و معرفی مدل مرجع کتابخانه دیجیتال برای توسعه یک مدل مشارکتی در کتابخانه‌های دیجیتال است. روش‌ پژوهش از نوع مروری است که با استفاده از روش کتابخانه‌ای انجام شده و در پایگاه‌های انگلیسی و فارسی مقالاتی که با این محوریت بوده‌اند، موردمطالعه قرارگرفته‌اند. یافته‌ها نشان داد که سه مفهوم اصلی خط‌مشی، محتوا و معماری، عوامل حیاتی موفقیت برای پیاده‌سازی کتابخانه‌های دیجیتال در آموزش باز از راه دور و دیجیتال در نظر گرفته می‌شود که به عنوان برنامه ریزی استراتژیک و توسعه سیاست، محتوای دیجیتال و خدمات اطلاعاتی، و زیرساخت های فناوری و توسعه مهارت ها تطبیق داده شده اند. با توجه به یافته‌ها نتیجه‌گیری می‌شود که مدل مشارکتی برای پیاده‌سازی کتابخانه‌های دیجیتال در آموزش باز از راه دور و دیجیتال (ODDE) می‌تواند تضمین کند که کتابخانه‌های دیجیتال به‌طور مشترک طراحی‌شده‌اند که منجر به پذیرش و استفاده گسترده‌تر در آموزش باز از راه دور و دیجیتال می‌شود. همچنین کتابخانه‌های دیجیتالی می‌توانند برای بهبود امر یادگیری و آموزش و ارتباط بین یادگیرندگان و آموزش‌دهندگان به افزایش حس همکاری و فرهنگ اشتراک دانش بپردازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Studying the Services of Digital Libraries and Open Distance and Digital Education and Providing a Digital Library Reference Model

نویسندگان [English]

  • Maryam Habibi 1
  • Maryam Salami 2

1 Ph.D, Candidate, Department of Knowledge and Information Science, Payam Noor University, Tehran, Iran.

2 Associate Professor, Department of Knowledge and Information Science, Payam Noor University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The aim of the present research examine the researches related to digital libraries and distance and digital education services to identify the basic issues of this field and to introduce the digital library reference model for the development of a collaborative model in digital libraries.
This research is a review type that was conducted using the library method and the articles on this topic were studied in the English and Persian databases. The findings showed that the three main policy concepts, content and architecture, are considered critical success factors for the implementation of digital libraries in distance and digital open education, which are strategic planning and policy development, digital content and information services, and infrastructure. Technology and skills development have been adapted.According to the findings, it is concluded that the collaborative model for implementing digital libraries in open distance and digital education (ODDE) can ensure that digital libraries are jointly designed, which leads to wider adoption and use in open distance and digital education. Also, digital libraries can increase the sense of cooperation and culture of knowledge sharing to improve learning and teaching and communication between learners and teachers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Data Mining
  • Intelligent
  • Library 4.0
  • Public Library
  • Big Data
ادبی فیروزجاه، حسین و رادفر، حمیدرضا (1399 ). بررسی عوامل مؤثر بر درک کاربران از کتابخانه‌های دیجیتالی (مطالعه موردی: کتابخانه دیجیتالی دانشگاه علامه طباطبایی). مطالعات دانش‌شناسی، 6(21)، 71-89.
اصنافی، امیررضا (1395). آموزش راه دور و کتابخانه‌های دیجیتال. فصلنامه نقد کتاب اطلاع‌رسانی و ارتباطات، 3(11)، 27-34.
جنوی المیرا، و باب‌الحوائجی، فهیمه (1394). طراحی مدل توسعه مدیریتی کتابخانه‌های دیجیتال در کشور با رویکرد منبع محور. دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، 7(4)، 675-698.
جنوی، المیرا، و باب‌الحوائجی، فهیمه (1393). عوامل راهبردی مؤثر بر توسعۀ کتابخانه‌های دیجیتالی در ایران. تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی، 48(3), 347-369.‎
رزمی شندی، مسعود؛ نوروزی، یعقوب و علیپور حافظی، مهدی (1399). ارائه الگوی مفهومی به‌کارگیری اینترنت اشیا در خدمات نوین کتابخانه‌های دیجیتال ایران. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 35(3)، 693-728.‎
زره‌ساز، صدیق؛ نوکاریزی محسن و صنعت‌جو، اعظم (1395). ارزیابی کیفی خدمات تحویل مدرک الکترونیکی در کتابخانۀ دیجیتال آستان قدس رضوی براساس مدل پیشنهادی. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، ۲۲ (۳)، ۴۶۷-۴۸۸
سیفی، لیلی؛ فغانی، الهام و  حبیبی، مریم (1400). نقش کتابخانه‌‍‌های عمومی ایران در توسعه مشارکت اجتماعی با تأکید بر نتایج پژوهش‌های بین‌الملل. همایش مجازی بین‌المللی پروژه ژان مونه نقش کتابخانه‌های عمومی در توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور. ایران. تهران
ضیایی، ثریا و سید کابلی،  سید سادات. (1393). امکان‌سنجی ایجاد کتابخانه دیجیتال در مدارس دولتی شهر مشهد (مطالعه موردی). فصلنامه مدیریت اطلاعات و دانش‌شناسی. 1(1). 84-100.
علیپور حافظی، مهدی (1397). طراحی کتابخانه‌های دیجیتالی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
غلامی، طاهر (1394). آموزش از راه دور و کتابخانه‌های دیجیتال. تهران: نشر کتابدار.
قاسمی الوری، مینا و چشمه سهرابی، مظفر (1399). تحلیل کمی و انتقادی پژوهش‌های حوزه کتابخانه‌های دیجیتالی در ایران. پردازش و مدیریت اطلاعات (علوم و فناوری اطلاعات)، 35(4)، 921-952.
مجیدی، اکبر (1390). نقش کتابخانه‌های دیجیتالی در پشتیبانی از آموزش الکترونیکی. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 27(2), 369-384.‎
محمداسماعیل، صدیقه و رحیمی‌نژاد، زهرا (1387). نگاهی به کتابخانه دیجیتالی و نقش حمایتی آن در برگزاری دوره‌های آموزش از راه دور. دانش‌شناسی (علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات)، 1(1)، 85-96.
مظلوم، جلال؛ سلطانی، مرتضی و سلطانی‌نژاد، نیما (1396). بررسی تأثیر خدمات ارائه شده بر ارزش ادراک شده، رضایت و وفاداری کاربران کتابخانه‌های عمومی کشور (مطالعه موردی: شهر رشت).  تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 22 (4)،111-123.
مهدیان، سید محمدجعفر؛ شهبازی، شهرام، و نیک‌نژاد، مژگان (1391). بررسی میزان مهارت‌های استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی الکترونیکی و کتابخانه‌های دیجیتال به‌عنوان یکی از ابعاد سواد اطلاعاتی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی. دانش شناسی (علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات)، 5(17)، 61-69.
نوروزی، یعقوب (1390). محورهای توسعه کتابخانه‌های دیجیتالی. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی (پیام کتابخانه)، 17(1) 129-153.
Abdul Rahman, A. R., & Mohezar, S. (2020). Ensuring continued use of a digital library: a qualitative approach. The Electronic Library, 38(3), 513-530.
Adjei, E., Mensah, M., & Amoaful, E. A. (2019). The story so far-digital preservation in institutional repositories. Digital Library Perspectives. (world). https://doi.org/10.1108/DLP-12-2018-0039.
Alipour Hafezi, M. (2022). Semantically integrating Digital Libraries  :Proposed Architecture, International Journal of Digital Content Management. (IJDCM), 3(5), 51-77. (In Persian) DOI: 10.22054/dcm.2022.67524.1083.
Alzahrani, A. I., Mahmud, I., Ramayah, T., Alfarraj, O., & Alalwan, N. (2019). Modelling digital library success using the DeLone and McLean information system success model. Journal of Librarianship and Information Science, 51(2), 291-306.
Anunobi, C. V., & Ezeani, M. I. (2011). Digital library deployment in a university: Challenges and prospects. Library Hi Tech, 29(2), 373-386.
Arms, W. Y. (1998). Implementing policies for access management. D-Lib Magazine, February Issue
Arthur-Nyarko, E., Agyei, D. D., & Armah, J. K. (2020). Digitizing distance learning materials: Measuring students’ readiness and intended challenges. Education and Information Technologies, 25, 2987-3002.
 Association of College and Research Libraries. (2008). Standards for distance learning library services. American Library Association. http://www.ala.org/acrl/standards/guidelinesdistancelearning
Atkinson, J. (2019). Collaboration by academic libraries: What are the benefits, what are the constraints, and what do you need to do to be successful? New Review of Academic Librarianship, 25(1), 1-7.
Avuglah, B. K., Owusu-Ansah, C. M., Tachie-Donkor, G., & Yeboah, E. B. (2021). Privacy practices in academic libraries in Ghana: Insight into three top universities. IFLA Journal, 47(2), 196-208. https://doi.org/10.1177/0340035220966605.
Begum, D., & Elahi, M. H. (2022). Digital library services to support online learning amid COVID-19: a study of a private university library in Bangladesh. Digital Library Perspectives. DOI 10.1108/DLP-03-2021-0025
Bjork, B.-C. (2017). Open access to scientific articles: A review of benefits and challenges. Internaland Emergency Medicine, 12(2), 247-253.
Bower, S. L., & Mee, S. A. (2010). Virtual delivery of electronic resources and services to
off-campus users: A multifaceted approach. Journal of Library Administration, 50(6), 468-483.
Buck, S., Islam, R., & Syrkin, D. (2006). Collaboration for distance information literacy instruction. Journal of Library Administration, 45(1–2), 63-79.
Candela, L., Castell, D., Pagano, P., Ihanos, C., Ioannidis, Y., Kontrika, G., ... Schuldt, H. .(2007). Setting the foundations of digital libraries: The DELOS manifesto. D-Lib Magazine, 13)3/4).
Calhoun, K. (2014). Exploring digital libraries: Foundations, practice, prospects. FacetPublishing.
Chou, C. (2018). Collaboration makes global digital libraries sustainable and ethical. Proceedingsof the Association for Information Science and Technology, 55(1), 775-776. https://doi.org/10.1002/pra2.2018.14505501111.
Chowdhury, G. G. (2016). How to improve the sustainability of digital libraries and information services? Journal of the Association for Information Science and Technology, 67(10), 2379-2391. https://doi.org/10.1002/asi.23599.
Courtney, M., & Wilhoite-Mathews, S. (2015). From distance education to online learning: Practical approaches to information literacy instruction and collaborative learning in onlineenvironments. Journal of Library Administration, 55(4), 261-277. https://doi.org/10.1080/01930826.2015.1038924.
Delone, W.H., & McLean, E.R. (2003). The Delone and McLean model of information systemssuccess: a ten-year update. Journal of Management Information Systems, 19(4), 9-30.
Dongare, S. N. (2022). Reinventing Trends of Libraries & Librarians in Digital Landscape. Journal of Emerging Technologies and Innovative Research, 9(5), 632-640.
Figa, E., Bone, T., & Macpherson, J. R. (2009). Faculty-librarian collaboration for library services in the online classroom: Student evaluation results and recommended practices for implementtation. Journal of Library & Information Services in Distance Learning, 3(2), 67-102. https://doi.org/10.1080/15332900902979119.
Fox, E. A., Gonçalves, M. A., & Shen, R. (2012). Theoretical foundations for digital libraries: The 5S (societies, scenarios, spaces, structures, streams) approach. Synthesis Lectures on Information Concepts, Retrieval, and Services, 4(2),18-180.
Fyfe, A., Coate, K., Curry, S., Lawson, S., Moxham, N., & Røstvik, C. M. (2017). Untangling academic publishing: A history of the relationship between commercial interests, academic prestige and the circulation of research.
Gallagher, C., McMenemy, D., & Poulter, A. (2015). Management of acceptable use of computing facilities in the public library: avoiding a panoptic gaze?. Journal of Documentation, 71(3), 572-590.
Gireesh Kumar, T. K. (2020). Role of libraries in enhancing the research visibility and collaboration of academics. LISACON 2020.
Ismaili Farsani, M. (2007). Future libraries (digital libraries). Finding information and providing information, 4(9). (In Persian)
Lesk, M. (2005). Understanding digital libraries (2nd ed.). Boston, MA: Elsevier
Innocenti, P., Vullo, G., & Ross, S. (2010). Towards a digital library policy and quality interoperability framework: The DL.org project. New Review of Information Networking, 15(1), 29-53
Liebenberg, H., Chetty, Y., & Prinsloo, P. (2012). Student access to and skills in using technology in an open and distance learning context. The International Review of Research in Open and Distance Learning, 13(4), 250-268.
Ioannidis, Y.(2005). Digital libraries at a crossroads. International Journal of Digital Libraries, 5(4):255-265.
Maddison, T. (2013). Learn where you live: Delivering information literacy instruction in a distributed learning environment. Journal of Library & Information Services in Distance Learning, 7(3), 264–277.
Mazurek, C., & Werla, M. (2011). Network of digital libraries in Poland as a model for national and international cooperation. In IATUL 2011 conference: Libraries for an open environment: Strategies, technologies and partnerships.
Mishra, S., & Misra, P. K. (2022). Open, Distance, and Digital Non-formal Education in Developing Countries.
Mwanzu, A. (2021). Perceptions of librarians on the usefulness of DRM Technology in Protecting against copyright violation. Library Philosophy and Practice (e-Journal), 5517.
Ntim, K. K., & Fombad, M. (2020). A model for open access institutional repositories usage for university libraries in Ghana. Information Development. https://doi.org/10.1177/ 0266666920937343.
Oladokun, O. (2014). The information environment of distance learners: A literature review. Creative Education, 5, 303-317.
Olesova, L. A., & Melville, A. D. (2017). Embedded library services: From cooperation to collaboration to enhance student learning in asynchronous online course. Journal of Library & Information Services in Distance Learning, 11(3–4), 287-299.
Omotayo, F. O., & Haliru, A. (2020). Perception of task-technology fit of digital library among undergraduates in selected universities in Nigeria. The Journal of Academic Librarianship, 46(1), 102097. https://doi.org/10.1016/j.acalib.2019.102097.
Owusu-Ansah, C. M., & da Silva Rodrigues, A. (2023). Digital Information and Library Services in ODDE. Handbook of Open, Distance and Digital Education.
Owusu-Ansah, C. M. (2020). Conceptions of digital libraries: An African perspective. Digital Library Perspectives, 36(3), 231–247. doi/10.1108/DLP-12-2019-0045
Owusu-Ansah, C. M., Rodrigues, A. D. S., & Van Der Walt, T. (2018). Going the full distance: Strategic support for digital libraries in distance education at the University of Education, Winneba in Ghana. Journal of Librarianship and Information Science. https://doi.org/10.1177/0961000618772871.
Pereira, R., & Franco, M. (2020). Library as a consortium perspective: A systematic literature review. Journal of Librarianship and Information Science, 52(4), 1126-1136.
Pratama, A. R., & Scarlatos, L. L. (2020). The roles of device ownership and infrastructure in promoting E-learning and M-learning in Indonesia. International Journal of Mobile and Blended Learning (IJMBL), 12(4), 1-16.
Rahimi, A., Soleymani, M. R., Hashemian, A., Hashemian, M. R., & Daei, A. (2018). Evaluating digital libraries: A systematised review. Health Information & Libraries Journal, 35(3),180–191. https://doi.org/10.1111/hir.12231.
Riddle, K. (2015). Creating policies for library publishing in an institutional repository. OCLC Systems & Services: International Digital Library Perspectives, 31(2), 59–68.
Robinson, E. (2019). The panoptic principle: Privacy and surveillance in the public library as evidenced in the acceptable use policy (PhD Thesis). University of Strathclyde.
Rousmaniere, P. F., Ciarkowski, E. F., & Guild, N. (2020). Bridging the library budget gap: An approach to creating fair user charges. College & Research Libraries News, 44(3), 65-71.
Sachin, Y. (2018). E-journal consortia for academic libraries. International Journal of Information,10(2), 53.
Schopfel, J., & Leduc, C. (2012). Big deal and long tail: E-journal usage and subscriptions. Library Review, 61(7), 497-510. https://doi.org/10.1108/00242531211288245
Simamora, L. S. P., & Gunawan, F. (2001). Indonesia electronic library design plan for supporting adistance learning environment. Journal of Library Administration, 32(1/2), 361.
Singeh, F. W., Abrizah, A., & Kiran, K. (2020). Bringing the digital library success factors into the realm of the technology-organization-environment framework. The Electronic Library, 38(3), 659-675.
Magazine, D. L. (2002). A Framework for Digital Library Research. D-Lib Magazine8(12), 1082-9873.
Tammaro, A. M., Ciancio, L., De Rosa, R., Pantò, E., & Nascimbeni, F. (2017). Digital libraries in open education: The Italy case. In Digital Libraries and Archives: 13th Italian Research Conference on Digital Libraries, IRCDL 2017, Modena, Italy, January 26-27, Revised Selected Papers 13 (pp. 32-41). Springer International Publishing.
Tedd, L. A., & Large, A. (2005). Digital libraries: Principles and practice in a global environment. Munchen, Germany: Saur Verlag.
Toledo, A. (2017). Open access and OER in Latin America: A survey of the policy landscape in Chile, Colombia and Uruguay. In Adoption and impact of OER in the global south (pp. 121-141). Cape Town, South Africa: African Minds : Research on Open Educational Resources for Development
Witten, I. H., Bainbridge, D., & Nichols, D. M. (2010). How to Build a Digital Library. Elsevier Science.
Woodward, K. M. (2015). Students at the center in emerging academic models: Embedded information literacy and distance services in the University of Wisconsin System Flex degree. Library Hi Tech News, 32, 12–15. https://doi.org/10.1108/LHTN-04-2015-0023.
Xu, F., & Du, J. T. (2018). Factors influencing users’ satisfaction and loyalty to digital libraries in
Chinese universities. Computers in Human Behavior, 83, 64–72.
Xie, I., Joo, S., & Matusiak, K. K. (2018). Multifaceted evaluation criteria of digital libraries in academic settings: Similarities and differences from different stakeholders. The Journal of Academic Librarianship, 44(6), 854-863.
Zawacki-Richter, O., & Jung, I. (2023). Handbook of Open, Distance and Digital Education.
Zhang, Y., Liu, S., & Mathews, E. (2015). Convergence of digital humanities and digital libraries. Library Management, 36(4/5), 362-377. https://doi.org/10.1108/LM-09-2014-0116.
Ziaei, S. & Sayed Kaboli, S.S. (2014). Feasibility of establishing digital library in public schools of Mashhad. Journal of Information and Knowledge Management, 1(1)98-99. (In Persian)